3 willekeurige opmerkingen over The Ocean Cleanup
Een verlaat verslag vanaf de persboot van The Ocean Cleanup
Daar gaat-ie: Systeem 001 wordt onder de Golden Gate-brug doorgetrokken.
Boyan Slat is voor de meeste Nederlanders geen vreemde naam. In 2013 was hij niet van de Nederlandse televisie af te krijgen. Een 19-jarige student die zijn studie op had gezegd om zich te richten op het opruimen van de plastic soep met een ogenschijnlijke simpele technologie. Daar leven de (nieuws)media voor.
Zo simpel is die technologie natuurlijk niet. Het kostte The Ocean Cleanup vijf jaar om een prototype te bouwen waar ze de open oceaan mee op durven.
Op zaterdag 8 september werd dit Systeem 001 gelanceerd vanuit San Francisco, en ondergetekende zat op de persboot om verslag te doen van de lancering. In Nederland zijn jullie rond de lancering waarschijnlijk voldoende doodgegooid met bejubelende nieuwsberichten over The Ocean Cleanup, dus hierbij drie willekeurige opmerkingen over het tafereel.
1) Boyan Slat is nog steeds een populaire jongen
Wat je overigens niet ziet op de foto: Boyan die op een verhoging klimt voor betere foto’s/beelden, en de assistent-kapitein die woedend uit zijn hut gestormd komt om hem eraf te halen. ‘If he falls, we are liable!’, schreeuwde hij. Typisch Amerikanen: niet zozeer bezorgd om het feit dat Boyan dan in de kreukels ligt, maar dat hij de booteigenaar kan aanklagen.
2) Systeem 001 zou nog compleet kunnen falen
Oke, toch een korte nieuwssamenvatting. Systeem 001, dat op 8 september gelanceerd werd (met een door Maersk gedoneerde sleepboot), zou nog compleet kunnen falen. Het ligt op dit moment zo’n 460 kilometer van de Californische kust. Daar test The Ocean Cleanup of het systeem werkt zoals bedoeld. De eerste vraag die de makers zich afvragen: komt het systeem in de bedoelde U-vorm te liggen? Het antwoord lijkt voorlopig ja. Maar er zijn nog vier kernvragen die beantwoord moeten worden voordat het systeem zo’n 1850 kilometer verder gesleept wordt naar de Great Pacific Garbage Patch (halverwege Californië en Hawaï).
Beweegt het systeem snel genoeg door het water?
Het systeem moet sneller bewegen dan het plastic rond drijft. Als het langzamer beweegt dan berekend, vangt het namelijk geen plastic.
Kan het systeem zich heroriënteren?
Op basis van de wind en de stroming moet het systeem een andere kant op kunnen bewegen. Op die manier kan het meer plastic vangen dan als het in een richting dwars door de plastic soep beweegt (een beetje als een Roomba, maar dan anders).
Blijft het systeem zo breed als ontworpen onder zware omstandigheden?
De installatie heeft een brede mond en loopt smaller toe, als een soort trechter om zoveel mogelijk plastic op te vangen. Die vorm moet wel behouden blijven, anders wordt het ontzettend onhandige trechter.
Blijft het systeem intact onder zware omstandigheden?
Dit is een punt waar critici op hameren: de open oceaan is een ruige omgeving, met veel direct UV-licht en zout dat plastic kan beschadigen, om nog maar te zwijgen van de zware klappen die de installatie zal krijgen van golven en ronddrijvend plastic (dat enorme afmetingen kan hebben, het zijn niet alleen maar Hema-tasjes die daar ronddrijven). Verschillende experts uitten de afgelopen tijd zorgen dat het systeem niet alleen niets zou opvangen, maar zelf microplastics zou loslaten in de oceaan.
Ik sprak de technologiemanager van het project, Arjan Tjallema, op de boot, en hij maakt zich er niet direct zorgen over. Het materiaal waar de installatie van gemaakt is heet HDPE, en wordt al gebruikt voor talloze toepassingen. Het zijn pijpleidingen die afgezonken worden voor bijvoorbeeld kabels die over de zeebodem lopen. Ook maakt Tjallema zich weinig zorgen over het zogenaamde “bio-fouling”-effect, waarbij micro-organismen en plankton op de buis gaan leven en het zo zwaarder maken. ‘Per meter weegt het nu al 280 kilo en het drijft vrij hoog. Het kan nog wel wat dieper zakken.’
Dat gezegd hebbende: de testperiode is nog in volle gang, en op deze vier vragen moet nog antwoord komen voordat het systeem naar de plastic soep wordt gesleept. Er ligt een begeleidend schip naast het systeem, waar vijf onafhankelijke waarnemers op zitten. Die brengen onafhankelijk verslag uit over de vragen afdoende beantwoord zijn.
3) Dit is maar een deel van de oplossing voor ons plastic-probleem
Als Systeem 001 perfect blijkt te werken, gaat The Ocean Cleanup nog 59 andere installaties naar dezelfde plastic soep sturen. Die kunnen dan elke vijf jaar 50 procent van de rommel daar opruimen. Het doel van de organisatie is in 2040 90 procent van het ronddrijvende plastic ten opzichte van 2018 op te ruimen, in alle oceanen.
Tijdens de persconferentie vroeg een andere journalist of The Ocean Cleanup ook iets wil doen aan plastic in rivieren, aangezien het plastic in de oceaan voornamelijk daarvandaan komt. ‘We zijn met iets bezig’, zei Boyan geheimzinnig.
Maar het begint natuurlijk met minder plastic gebruiken. Dat begint bij ons, als consument. In San Francisco en omgeving is het rietje recent in de ban gedaan en krijg je al jaren geen gratis plastic tasje meer bij je boodschappen.
Daarom vond ik het opmerkelijk dat we onze drankjes op de persboot in een plastic bekertje kregen.
Het waaide een beetje op de boot.
Maar wees gerust: het plastic was op basis van mais gemaakt en is volledig composteerbaar. Dus ik heb het met een gerust hart overboord gegooid.
(Grapje natuurlijk.)
Genoten van mijn nieuwsbrief? Leuk! Mailen mag altijd naar info@evaschram.nl. En stuur de nieuwsbrief vooral door aan al je vrienden en familie, zodat zij zich ook kunnen abonneren!